Voorkom weefselbeschadiging door positionering
Problemen met decubitus blijven een grote uitdaging bij de verpleging. Jarenlang gingen we er te vaak van uit dat rode plekken op de huid van de cliënt wel verdwijnen bij het gebruik van een wisseldrukmatras eventueel in combinatie met een draaisysteem. Maar dat is niet altijd de oplossing.
3. februari 2020
Door: Fysiotherapeut, Henrik J. Rasmussen
Een wisseldrukmatras is niet altijd de oplossing
Om decubitus te voorkomen moeten we eerst vaststellen wat de oorzaak van de roodheid of de doorligwond is. Hiervoor moeten we eerst een analyse maken, want drukverlichting is niet altijd de oplossing. Doorligwonden kunnen namelijk veel oorzaken hebben. Enkele voorbeelden zijn maceratie, druk-en/of schuifkrachten op de huid die ook in de dagelijkse verpleging kunnen optreden.
Om een gebied zo goed mogelijk te ontlasten, moeten wij als professionals oplettend zijn en de juiste oorzaak vaststellen. Als klakkeloos wordt aangenomen dat de decubitus een gevolg is van directe druk, lopen we het risico de persoon verkeerd te behandelen als we de cliënt op een wisseldrukmatras leggen.
Wisseldrukmatrassen beperken het vermogen van de bedlegerige cliënt om zichzelf te verplaatsen, omdat de onderlaag zacht en weinig stabiel is. Dat is op zich zeer ondoelmatig. Uit meerdere studies blijkt: hoe meer kleine positieveranderingen, des te kleiner is het risico op het ontwikkelen van decubitus. Verder brengt een onstabiele onderlaag een verhoogd risico op afschuiving van het weefsel met zich mee.
Daarom mag er niet automatisch een wisseldrukmatras worden voorgeschreven, vooral niet als de weefselbeschadiging niet veroorzaakt wordt door druk. In feite mag een wisseldrukmatras, volgens de aanbeveling van EPUAP, alleen gebruikt worden als het niet mogelijk is de druk te verminderen met behulp van positieverandering, d.w.z. frequente verandering van houding en positionering.
Frequente positieverandering
Als een cliënt het risico loopt op decubitus moet er meer aandacht worden besteed aan de bescherming van de huidintegriteit van de cliënt.
Dit gebeurt door de huid van de cliënt vaak te onderzoeken en voortdurend opnieuw te evalueren of er andere maatregelen moeten worden genomen. Als er ergens roodheid is vastgesteld, is het bovendien waarschijnlijk dat er ook op andere plaatsen roodheid ontstaat. Daarom is het belangrijk om gebruik te maken van methodes als frequente positieverandering, om alle blootgestelde gebieden waar beenderen uitsteken te ontlasten.
Vaak wordt aanbevolen om personen met een verhoogd risico op weefselbeschadiging ten minste om de twee uur te herpositioneren. Volledig omdraaien is echter niet nodig. In plaats daarvan kunnen methodes als micropositionering gebruikt worden. Deze methode heeft als voordeel dat we slaapstoornissen bij de cliënt vermijden, die bij traditionele draaimethodes wel vaak optreden.
Voor- en nadelen van positionering
Positionering is zeer belangrijk als het gaat om het ontlasten van de huid en kan zowel ter voorkoming van nieuwe doorligwonden als ter ontlasting van bestaande doorligwonden worden toegepast. Positionering met ongeschikte materialen (zoals dekbedden en kussens) doet soms echter meer kwaad dan goed. Er kunnen namelijk maceratie, druk- en/of schuifkrachten ontstaan. Zo kan er druk ontstaan als het dekbed dubbelgevouwen zit of verschuift. Maceratie kan voorkomen als dekbedden of kussens niet ademend zijn, zodat de huid vochtig wordt.
Daarom is het belangrijk materialen te gebruiken die speciaal voor positionering ontwikkeld zijn. Dergelijke orthopedische kussens moeten zowel slipvast als ademend zijn en gemakkelijk kunnen worden schoongemaakt. Dit zorgt ervoor dat het positioneringsmateriaal stabiel is, niet te warm wordt en hygiënisch blijft.
Ontvang 25 adviezen voor positionering!
Meld u aan voor onze nieuwsbrief en krijg 25 voorbeelden van positionering toegestuurd. Met deze 25 adviezen kunt u bij iedere cliënt gericht op zoek gaan naar de juiste manier van positioneren.